Przedsiębiorcy pod naciskiem ZUS-u

 Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadził w okresie styczeń-marzec ponad 7,3 tys. kontroli u płatników składek. To o ponad 4 tys. więcej niż w tym samym okresie ubiegłego roku. W ostatnim czasie najwięcej takich działań podjęły oddziały Warszawa I, Kraków i Lublin, a najmniej Słupsk, Piła i Gorzów Wielkopolski.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych opublikował dane, z których wynika, że w pierwszym kwartale tego roku przeprowadzono 7302 kontrole u płatników składek. To ponad czterokrotnie więcej niż liczba kontroli przeprowadzonych w tym samym okresie ubiegłego roku. Wzrost ten można przypisać powrotowi do normalności po pandemii – ocenia Łukasz Kozłowski, główny ekonomista Federacji Przedsiębiorców Polskich. W ostatnich miesiącach jeszcze w styczniu 2021 roku przeprowadzono jedynie symboliczną liczbę kontroli ze względu na zdystansowanie społeczeństwa i niemożność prowadzenia działań w terenie. Trudno sobie wyobrazić kontrole prowadzone wyłącznie zdalnie.

W ubiegłym roku firmy miały mnóstwo problemów, m.in. absencje pracowników związane z chorobami i kwarantanną, czy zerwane łańcuchy dostaw. Nie był to dobry czas na kontrole ZUS Kraków, gdyż wywoływałyby one jedynie stany napięcia. Warto jednak przypomnieć, że w przyszłości im więcej będziemy mieli samokontroli, tym mniejsza będzie potrzeba kontroli zewnętrznej. Łamanie prawa nie może być tolerowane, bo bezkarność powoduje rozlanie się zjawiska nieprzestrzegania prawa – komentuje Jeremi Mordasewicz, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan i były członek rady nadzorczej ZUS.

W grudniu ubiegłego roku ZUS przeprowadził kontrolę w 19 przedsiębiorstwach z całej Polski. Niektóre firmy zostały ukarane grzywnami w wysokości co najmniej 5 mln zł za naruszenia związane ze składkami na ubezpieczenia społeczne lub prawem pracy (5 mln zł przypadało na każdy rodzaj naruszenia).

„Tak zwana „lista” nie jest w żaden sposób zaskakująca” – mówi Jeremi Mordasewicz. „To po prostu jak zły sen: kolejna lista z dopisaną do niej kolejną garstką nazwisk. Zaskakujące jest tylko to, że niektóre firmy z tej listy nadal działają.”

Konieczne jest zapewnienie jednoznaczności i stabilności przepisów o ubezpieczeniach społecznych.

Ekspert zwraca uwagę, że konieczne jest zapewnienie jednoznaczności i stabilności przepisów dotyczących ubezpieczeń społecznych.

Jak wskazuje Jeremi Mordasewicz, kiedyś był pomysł, żeby nie kontrolować przedsiębiorców zatrudniających mniej niż 10 osób, bo ewentualne nieprawidłowości są niewielkie, ale niestety poczucie bezkarności powoduje, że złe zachowania się rozpowszechniają. Wykroczenie wynikające z niejasności przepisów powinno być postrzegane inaczej niż oczywiste naruszenie prawa i w dodatku w sytuacji recydywy.

W najbliższych kwartałach należy spodziewać się stabilizacji lub nawet niewielkiego wzrostu liczby kontroli – ocenia główny ekonomista Federacji Przedsiębiorców Polskich. Wynika to z całkowitego zniesienia ograniczeń związanych z pandemią, które utrudniały lub uniemożliwiały prowadzenie działalności u płatnika – mówi Marek Niczyporuk.

Spodziewa się on, że to chwilowe nasilenie będzie miało coś wspólnego z nadrabianiem zaległych czynności, które nie zostały wykonane z powodu pandemii.

Zdaniem Niczyporuka, liczba kontroli nie zmniejszy się, ale pozostanie na podobnym poziomie jak w pierwszym kwartale tego roku. Wpływ na to będzie miało nie tylko wsparcie udzielane przez tarcze antykryzysowe, ale także wprowadzone zmiany w kontrolach zwolnień lekarskich i przepisów PPK oraz masowe rezygnacje zarówno pracowników, jak i pracodawców.